Seniorzy często chorują na choroby związane ze starzeniem się, jedną z nich jest zespół otępienny. Zgodnie z danymi zaledwie 0,7% osób w wieku 62 lat choruje na zespół otępienny, za to w grupie osób po 85 roku życia już od 20% aż do 50%. Jakie są przyczyny i objawy zespołu otępiennego?
Objawy otępienia
Według ICD-10 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób) otępienie jest zespołem spowodowanym chorobą mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym. Charakteryzuje się licznymi zaburzeniami takich funkcji jak pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność do uczenia się, język i ocena. Często towarzyszą im zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania i motywacji. Najbardziej podstawowym objawem otępienia jest zaburzenie funkcji poznawczych. Dotyczy to przede wszystkim pamięci. Osoba zmagająca się z zespołem otępiennym traci umiejętność przyswajania nowych informacji. Następie choroba otępienna pogarsza funkcje językowe. Do innych objawów zespołu otępiennego należy:
- afazja – zaburzenia mowy,
- apraksja – zaburzenia w zakresie wykonywania złożonych czynności, oraz
- agnozja – trudności w odniesieniu do rozpoznawania złożonych elementów otoczenia.
Dodatkowo osoby chore na zespół otępienny stają się drażliwe i nerwowe. W przypadku zaawansowanego stadium choroby mogą pojawić się omamy, urojenia i błędne rozpoznawanie osób.
Przyczyny występowania zespołów otępiennych
Choroby otępienne powodowane są przez choroby ośrodkowego układu nerwowego. Zespół otępienny może rozwinąć się także w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych, naczyniowych i zakaźnych. Często występującym rodzajem choroby jest otępienie wielozawałowe, będące następstwem wystąpienia kilku udarów mózgu. Jednak do zaburzenia funkcji poznawczych może doprowadzić już pojedynczy udar.
Choroby otępienne – rodzaje
Najczęstszą przyczyną choroby są nieodwracalne uszkodzenia mózgu spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi, naczyniowymi, infekcyjnymi lub urazami OUN. Najczęstsze zaburzenia otępienne:
- Choroba Alzheimera (50 do 70% przypadków otępienia) – objawia się zaburzeniami mowy, pamięci i trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności takich jak ubieranie się, zrobienie śniadania;
- Otępienie naczyniopochodne (25% przypadków) zazwyczaj objawom towarzyszą inne zaburzenia neurologiczne wynikające z incydentu mózgowego, np. porażenie lub niedowład;
- Otępienie z ciałami Lewy’ego (15%): objawy to zaburzone funkcje poznawcze, zaburzenia uwagi i koncentracji oraz zaburzenia pamięci;
- Otępienie czołowo-skroniowe;
- Choroba Parkinsona;
- Choroba Picka;
- Pląsawica Huntingtona;
- Choroba Creutzfeldta-Jakoba.
Leczenie zaburzeń otępiennych
Zaburzenia otępienne w większości nie są możliwe do wyleczenia, jednak dzięki szybkiej reakcji i rozpoznaniu choroby można znacząco poprawić jakość życia osoby chorej. Ważnym elementem leczenia zespołu otępienia jest terapia stymulująca pracę mózgu, która opiera się na:
- stymulacji wspomnień,
- pobudzeniu pamięci i orientacji w otaczającym świecie,
- redukcji niepokoju i lęku,
- pobudzeniu tożsamości osoby chorej,
- przywróceniu właściwych zachowań społecznych,
- utrwaleniu posiadanych umiejętności i przywrócenie umiejętności utraconych,
- stworzeniu środowiska, w którym chory będzie czuł się bezpiecznie i komfortowo.
W przypadku, gdy otępienie ma charakter odwracalny (np. zostało wywołane niedoborem witaminy B12 lub niedotlenieniem), wdrażane jest leczenie przyczynowe.
Zobacz także: Czym jest i jakie są objawy miażdżycy mózgu?