Demencja to termin opisujący postępujący spadek zdolności poznawczych, który wpływa na codzienne funkcjonowanie osoby. Chociaż wiele form demencji jest związanych z wiekiem, genetyka również odgrywa ważną rolę w określonych przypadkach.
Czy demencja starcza jest dziedziczna?
Autorzy pracy „Dementia Prevention, Intervention and Care”1 oceniają, że czynniki od nas niezależne (m.in. wiek i predyspozycje genetyczne) przyczyniają się w 65 proc. do rozwoju otępienia. Ale 35 proc. ryzyka rozwoju demencji zależy od czynników, na które mamy wpływ. Warto jednak rozważyć różne rodzaje demencji.
Choroba Alzheimera – demencja, a dziedziczenie
Alzheimer jest najczęstszą formą demencji, statystycznie jest to około 60% przypadków. W przypadku choroby Alzheimera genetyka odgrywa pewną rolę, ale w większości przypadków nie jest głównym czynnikiem ryzyka. Wiadomo, że istnieją pewne geny zwiększające ryzyko zachorowania, zwłaszcza w postaciach o wczesnym początku (zwykle przed 65. rokiem życia). Wystąpienie choroby Alzheimera u krewnego pierwszego stopnia, czyli u matki lub ojca zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania aż 4-10 krotnie. (czyt. Czy Alzheimer jest dziedziczny? Alzheimer, a dziedziczenie). Jednak większość przypadków choroby Alzheimera ma postać o późnym początku, gdzie czynniki genetyczne mają mniejsze znaczenie.
Demencja frontotemporalna – demencja, a dziedziczenie
Mutacje w pewnych genach, takich jak MAPT, GRN i C9orf72, zostały powiązane z dziedzicznymi postaciami demencji frontotemporalnej. Rodziny z historią demencji związaną z tymi mutacjami często korzystają z genetycznych badań przesiewowych w celu określenia ryzyka.
Demencja z ciałami Lewy’ego – demencja, a dziedziczenie
Choć większość przypadków demencji z ciałami Lewy’ego nie jest dziedziczna, pewne mutacje genetyczne mogą zwiększać ryzyko jej rozwoju. Badania wciąż trwają w celu zrozumienia pełnego wpływu genetyki na tę formę demencji.
Dziedziczenie demencji starczej – Genetyczne badania przesiewowe
Osoby z rodzinną historią demencji mogą być zainteresowane genetycznymi badaniami przesiewowymi, aby dowiedzieć się o swoim ryzyku. Ważne jest konsultowanie się z genetykiem klinicznym przed podjęciem decyzji o badaniu, aby zrozumieć potencjalne konsekwencje wyniku.
Chociaż istnieją pewne czynniki genetyczne związane z demencją, większość przypadków demencji starczej nie jest bezpośrednio dziedziczna. Jeśli martwisz się ryzykiem zachorowania w rodzinie, warto porozmawiać z lekarzem lub genetykiem, który może dostarczyć więcej informacji i zaleceń dotyczących indywidualnego ryzyka.
Zobacz także: Dom opieki dla osób z demencją starczą – jak załatwić pobyt w ośrodku dla seniora?
https://www.thelancet.com/article/S0140-6736(20)30367-6/fulltext dostęp 12.10.2023 r.